Voor toeristen en bezoekers is het (lokale) immateriële erfgoed niet altijd zichtbaar. Immaterieel erfgoed is nu eenmaal geen monumentaal kerkgebouw, molen of museum dat prominent in een gemeente aanwezig is. Je kunt als beoefenaar zelf stappen zetten om de zichtbaarheid van je immaterieel erfgoed te vergroten. Samen met jullie kunnen we de rijke (Overijsselse) tradities, feesten, gebruiken en ambachten in de schijnwerpers zetten!
Schrijf je erfgoed in bij het Netwerk immaterieel erfgoed
In veel gevallen manifesteert immaterieel erfgoed zich ook maar één keer per jaar, zoals bij een volksfeest of corso. En soms is het nooit voor een publiek te zien omdat het achter gesloten deuren in een werkplaats wordt beoefend, denk bijvoorbeeld aan ambachten zoals het Perkament maken.
Je kunt je erfgoed zichtbaar maken door jouw activiteit in te schrijven bij het landelijke Netwerk Immaterieel Erfgoed. Het Netwerk is een overzicht van alle vormen van immaterieel erfgoed in Nederland die door beoefenaars zijn aangemeld. Door in te schrijven in het Netwerk laat je zien dat je je activiteit erkent als immaterieel erfgoed en help je mee het immaterieel erfgoed in Overijssel in beeld te krijgen. Je maakt jezelf daarmee ook een steviger gesprekspartner voor bijvoorbeeld je gemeente, mogelijke subsidiegevers, geïnteresseerde vrijwilligers en publiek.
Update maart 2025
Helaas, is het op dit moment even niet mogelijk om je immaterieel erfgoed aan te melden voor het netwerk of de Inventaris Immaterieel Erfgoed. Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland heeft meer tijd nodig om de vernieuwde inventaris zorgvuldig op te bouwen en online beschikbaar te maken.
Loopt je aanmelding al of heeft het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland toegezegd dat jouw erfgoed kan doorgroeien naar de inventaris? Dan gaan ze graag met je in gesprek om te kijken wat ze in de tussentijd voor je kunnen betekenen, want uiteraard gaat (de borging van) jouw immaterieel erfgoed gewoon door. Neem dan contact op via info@immaterieelerfgoed.nl of bel het KIEN op 026 357 6113.
Het erfgoed dat je inschrijft, moet in één van de vijf domeinen van immaterieel erfgoed vallen:
- Festiviteiten, rituelen en sociale praktijken
- Spreken, zingen en vertellen
- Uitvoerende kunsten
- Traditioneel vakmanschap / ambachten
- Kennis en gebruiken rondom de natuur en het universum
Bij je inschrijving in het Netwerk creëer je een eigen account en omgeving voor jouw traditie, gewoonte en gebruik en maak je het zichtbaar naast alle andere vormen van immaterieel erfgoed in Nederland. Bijschrijving in het Netwerk vormt zo niet alleen een erkenning van hoe de activiteit en cultuur (lokaal) beleefd wordt, maar kan ook helpen om in contact te komen met andere gemeenschappen. Lees op de site van KIEN meer over het Netwerk Immaterieel Erfgoed.
Kijk hier voor het stappenplan voor inschrijving in het Netwerk:
Immaterieel erfgoed in beeld gebracht
Om de bewustwording over en zichtbaarheid van immaterieel erfgoed te vergroten heeft het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) een serie films laten maken over immaterieel erfgoed, ook in Overijssel. De films geven een mooi beeld van de grote variëteit aan immaterieel erfgoed. Ze laten zien wat de tradities, rituelen en ambachten inhouden, wat er nodig is voor de uitvoering en wat de betekenis ervan is voor de beoefenaars.
Ook diverse vormen van Overijssels immaterieel erfgoed zijn verfilmd: denk aan het Staphorster Stipwerk, Perkament maken in Wierden, Bovenstemzingen in Genemuiden en Twentsche Goastok uit Hengelo en Markelo en de Paasvuren in Espelo. Houd jij je bezig met één van de verfilmde gebruiken? Deel de filmpjes dan gerust via je eigen kanalen!
Project Erfgoed Spotten
Het kenniscentrum werkt daarnaast, samen met gemeenschappen, aan het project ‘Immaterieel Erfgoed Spotten’. Hierbij worden er bordjes met QR-codes geplaatst op plekken waar immaterieel erfgoed wordt beoefend. Zo staat er onder andere een bordje in Espelo over het plaatselijke paasvuur, in Vollenhove over het Pinksterrijden en in Goor over het School- en Volksfeest.
Wanneer je de QR-code scant, kom je op een website vol met informatie over het betreffende erfgoed terecht. Je kunt er een kort filmpje over het erfgoed bekijken, zien wanneer het plaatsvindt, meer te weten komen over de achtergrond en de geschiedenis en je krijgt een sfeerimpressie via foto’s. Ook interessante locaties in de buurt, zoals een plaatselijk museum, staan erop. Al deze informatie is het Nederlands, Engels en Duits beschikbaar.
Alle filmpjes van de deelnemende erfgoedgemeenschappen staan op het bijbehorende YouTube-kanaal. De bordjes worden geplaatst op locaties waarvan de erfgoedgemeenschappen weten dat er geregeld bezoekers en toeristen langs komen. De input voor de bordjes wordt door de betrokken gemeenschappen zelf aangeleverd.
Immaterieel erfgoed in onze Verhalenbank
Op de Verhalenbank van Erfgoedplatform Overijssel vind je diverse artikelen over de tradities, gebruiken en andere vormen van immaterieel erfgoed die onze provincie rijk is. Hier komen regelmatig nieuwe verhalen bij, die we maken in samenwerking met het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN).
Mis je jouw immaterieel erfgoed in onze Verhalenbank? Neem dan contact met ons op!
