Het is bijna zover! Op zaterdag 9 en zondag 10 september openen in heel Nederland ruim 5.000 monumenten gratis hun deuren voor het publiek. Open Monumentendag vindt ieder jaar plaats in het tweede weekend van september. Sommige monumenten zijn een dag geopend, andere het hele weekend. Ook in de provincie Overijssel is tijdens de Open Monumentendagen genoeg te beleven!
Thema van 2023: immaterieel Erfgoed
Ieder jaar heeft OMD een ander thema. Dit jaar is dat Immaterieel Erfgoed. Aan alle lokale comités is gevraagd om contact te leggen met immaterieel erfgoed gemeenschappen die op een of andere manier aansluiten bij de monumenten die dit jaar hun deuren openzetten.
Immaterieel erfgoed is een vorm van ‘Levend Erfgoed’ dat bestaat uit culturele gebruiken, tradities en ambachten die van generatie op generatie worden doorgegeven en nog steeds in gebruik zijn. Dit erfgoed verandert voortdurend met de veranderende maatschappij, en is daarom ‘levend’. Immaterieel erfgoed is vaak ook verbonden aan een plaats of monumenten. Tijdens de 37ste editie van Open Monumentendag wordt deze vorm van erfgoed in en rondom de opengestelde monumenten in het hele land extra zichtbaar gemaakt.
Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) heeft tijdens een aantal bijeenkomsten voor de lokale comités een presentatie gegeven om hen te inspireren. Er is getoond hoe de monumenten gekoppeld kunnen worden aan immaterieel erfgoed. Soms liggen de verbindingen heel erg voor de hand. Bijvoorbeeld in het geval van de molen en het ambacht van molenaar en bij het carillon en de beiaardier. Soms moet je wat verder zoeken. Zoals bij een woonhuis waarin ooit een drukkerij zat, waardoor er een link gelegd kan worden met grafische ambachten. Of het pand waar prins carnaval woont, waardoor een verbinding is met het plaatselijke carnaval.
Grootse publieksopening in Zwolle op 8 september
Dit jaar wordt Open Monumentendag voor het eerst in de geschiedenis met een evenement geopend: Op vrijdag 8 september is er vanaf 19.00 uur een grootschalige publieksopening in Zwolle. Naast een grote Openingsshow is er die avond in allerlei monumenten immaterieel erfgoed te beleven in de vorm van muziek, zang, verhalen vertellen en circus acts. Ook is er een Maakmarkt waar immaterieel erfgoed tot leven komt. Tussen 2 en 9 september vindt in Zwolle de Hanze 8-daagse plaats. De opening van Open Monumentendag past prima in de programmering daarvan.
Immaterieel erfgoed op de Maakmarkt
De Maakmarkt is op het Grote Kerkplein en de Luttekestraat. Op deze markt wordt immaterieel erfgoed gemaakt. Het is een plek waar ambachtspersonen hun (immaterieel) erfgoed demonstreren, producten verkopen en waar bezoekers, als dat mogelijk is, kunnen participeren. Hiermee krijgen de bezoekers aan de markt een goede indruk van verschillende ambachten en hoe ze onderling met elkaar verbonden zijn. Daarnaast kunnen de bezoekers bij sommige stands ook iets maken waarmee zij het ambacht zelf kunnen beleven.
Ook wordt zichtbaar hoezeer immaterieel erfgoed gaat over het nu. Want alhoewel ambachten soms al vele jaren worden beoefend en geassocieerd worden met ‘iets van vroeger’ gaan ze juist over vandaag de dag. Want alleen als erfgoed meebeweegt met de tijd zal het blijven bestaan! Nieuwe toepassingen van traditionele technieken worden getoond en vormen van ambachten die een bijdrage leveren aan duurzaamheid.
Startpunt voor een bezoek aan de monumenten
De Maakmarkt zal niet alleen een plek zijn voor bezoekers om ambachten te ontdekken en dingen te maken, het zal ook een plek zijn van waaruit alle opengestelde monumenten in de binnenstad van Zwolle ontdekt kunnen worden. Ambachten op de Maakmarkt worden verbonden aan monumenten. Door middel van duidelijke borden worden de onderlinge verbanden zichtbaar gemaakt.
In Odeon Schouwburg en in de Grote kerk zal op de 8e in het kader van OMD een voorstelling plaats vinden. Wil je daar bij zijn? Reserveer dan hier een gratis kaartje.
Meedoen of benieuwd naar het programma in Overijssel?
In de hele provincie Overijssel is genoeg te doen en beleven tijdens het Open Monumentenweekend. Naast de honderden opengestelde monumenten is er een rijk gevuld activiteitenprogramma.
Zo organiseert Museum Staphorst op zaterdag 9 september de jaarlijkse stipwerkdag. Een mooie gelegenheid om Staphorst en monumenten te bezoeken en tegelijkertijd kennis te maken met het ambacht Staphorster stipwerk.
Meld je open monument aan!
Stichting Nederland Monumentenland organiseert Open Monumentendag (OMD) in samenwerking met meer dan 300 lokale comités en 18.000 vrijwilligers door het hele land. De lokale comités zijn verantwoordelijk voor de programmering in hun gemeente.
Via een online aanmeldformulier kun je de landelijke organisatie van Open Monumentendag laten weten dat je een monument wilt openstellen. Zodra de aanmelding is ontvangen, word je gekoppeld aan het comité dat Open Monumentendag in jouw (woon)plaats organiseert. Het is aan het lokale comité welke monumenten er worden opgenomen in het programma en dus worden opengesteld.
